علي تقوايي نيا* اعظم ميرزايي

Transcript

1 مقاله پژوهشي ارمغان دانش مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي ياسوج دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 ) Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 رابطه صفات شخصيتي چکيده: زمينه و هدف: بهزيس يت نقش به گروه روانشناسي تاريخ وصول: 396/2/2 روانشناختي در حوزه روانشناسي و بهزيس يت واسطه اي علي تقوايي نيا اعظم ميرزايي روانشناختي بخشا شي دانشگاه ياسوج ياسوج ايران تاريخ پذيرش: 396/5/28 با توجه مثبتگرا مطرح گرديده و سالمت رواني را از زاويه رشد و کارآمدي فرد و نه بيمار بودن مورد توجه قرار داده است. شناسايي ساخت شخصيتي افراد و اتخاذ الگوهاي متناسب با آن نيز از اهميت قابل مالحظهاي برخوردار ميباشد. هدف از انجام اين پژوهش بررسي رابطه بين صفات شخصيتي و بهزيس يت ميانجيگري نقش بخشش بود. روانشناختي با روش بررسي: پژوهش حاضر توصيفي و از نوع علي همبستگي بود. جامعه آماري شامل کليه دانشجويان دانشگاه ياسوج بود که از ميان آنها 30 دانشجو) 7 دختر 30 پسر( به روش نمونهگيري تصادفي چند مرحلهاي به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهاي مورد استفاده پرسشنامه بهزيس يت روانشناختي ريف) PVBS ( پرسشنامه پنج عامل شخصيتي نئو) NEO ( و پرسشنامه گرايش به بخشش هارتلند) HFS ( بودند. دادهها با استفاده از ضريب همبستگي پيرسون و مدل يا يب تحليل شدند. معادالت ساختاري) SEM (تجزيه و يافتهها: نتايج نشان داد که بين صفات شخصيتي)برونگرايي 0/0>p 0/32=r( توافقپذيري 0/0>p 0/33=r گشودگي به تجربهp<0/0 0/39=r و باوجدان بودن 0/0>p 0/4=r با بهزيس يت بهزيس يت روانشناختي رابطه منفي و معنيدار وجود داشتp<0/0 روانشناختي رابطه مثبت و معنيدار و بين روانرنجوري و r=0/4 بخشايش)بخشودن خودp<0/0 0/27=r( بخشايش در موقعيت) p<0/0 =r با بهزيس يت يافتهه يا حاصل از مدل يا يب روانشناختيβ=0/33 و بخشايش به بهزيس يت معادالت ساختاري نيز حاکي از اين بود که مستقيم نقش واسطهاي بخشايش و معنيداري اين روابط را تأييد نمودند. همچنين نتايج نشان داد ضريب مسير ويژگيه يا که رابطه بين روانشناختي مثبت و معنيدار بود. شخصيتي به بهزيس يت روانشناختيβ=0/258 در سطح p 0/0 معنيدار هستند. همچنين نتايج روابط غير نتيجهگيري: ويژگيه يا شخصيتي هم به صورت مستقيم و هم غير مستقيم از طريق بخشايش با بهزيس يت روانشناختي رابطه معنيدار داشتند. نتايج حاصل از اين پژوهش با توجه به مطالعهه يا پيشين مورد بحث قرار گرفت و به برخي از کاربردهاي آن پرداخته شد. taghvaei.ali2@gmail.com واژهه يا کليدي: صفات شخصيتي بخشايش بهزيس يت روانشناختي نويسنده مسئول: علي تقوايي نيا ياسوج دانشگاه ياسوج گروه روانشناسي 529

2 اعظم ميرزايي و علي تقوايي نيا مقدمه بودن و صميمي بودن را نشان ميدهد. باز بودن به ماهيت و ساختار بهزيس يت موضوعي است تجربه به تمايل فرد براي كنجكاوي هنرمندي Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 که از گذشته مورد توجه فيلسوفان و دانشمندان رشته هاي مختلف بوده و اخيرا در کانون توجه روان شناسي مثبت گرا که مطالعة علمي عملکردهاي بهينه انسان است قرار گرفته است )(. روانشناسي مثبت با مطالعه و بررسي هيجانات و ويژگيهاي مثبت شخصيتي و جنبههاي خوش بينانه تري همچون سالمت رواني و بهزيس يت روانشناختي ميپردازد) 2 (. به دنبال ظهور نظريهه يا مبتني برپيشگيري به جاي درمان و جنبش روانشناسي مثبت گروهي از روانشناسان به جاي اصطالح سالمت رواني از بهزيس يت روانشناختي استفاده کردهاند. از اين منظر کسي داراي سالمت روانشناختي تلقي م ي شود که ويژگيهايي مانند عزت نف ارتبا هاي اجتماعي گسترده احساخ خودکارآمدي و ح استقالل دارد) 3 (. پژوهشهاي انجام شده نشان دادهاند که ويژگيه يا شخصيتي يکي از تعي ني کنندههاي اصلي بهزيس يت روانشناختي افراد است و شخصيت افراد ميتواند مهمترين عامل تأ يرگذار در سازگاري و انعطافپذيري و خردمندي اطالق ميشود در حالي كه توافق با تمايل فرد به بخشايندگي مهرباني همدلي و همفكري نوع دوستي و اعتماد همراه است. سرانجام اين كه وجداني بودن تمايل فرد به منظم بودن كارا - بودن منطقي بودن و آرام بودن ميباشد. پژوهشگران به طور فزايندهاي به مطالعه و بررسي شخصيت و ابعاد آن به عنوان عاملي تأ يرگذار در بهزيستي روان شناختي افراد پرداختهاند) 7 و 6 (. تأ ير ويژگيهاي شخصيتي بر رفتار و شناخت گاه مستقيم و بيواسطه است و گاه با ا رگذاري بر عوامل واسطهاي موجب بروز پيامدهاي رفتاري و شناختي ميشود. عالوه بر اين ارتبا بيهمتايي بين پنج عامل بزرگ شخصيت و ابعاد بهزيستي روانشناختي وجود دارد) 8 (. پژوهشه يا انجام شده نشان دادهاند که برونگرايي به طور مثبت با عواطف و تجربهه يا مثبت اجتماعي و روانرنجوري با عواطف و هيجانات منفي ارتبا دارد) 0 9 و (. هرن و ميشل) 2 ( در پژوهش خود نشان دادند که افراد با روانرنجوري باال در مواجهه سالمتي آنان به شمار آيد) 4 (. مک کري و کاستا) 5 ( با با موقعي ت هاي تنيدگيزا از راهبردهاي منفعالنه از استفاده از تحليل عوامل به اين نتيجه رسيدند که مي قبيل اجتناب خودمالمتگري تفکر آرزومندانه توان از لحات تفاوتهاي فردي در خصيصههاي نشخوار ذهني و شيوهه يا مبتني بر ستيزهجويي بين شخصيتي پنج بعد عمده را منظور کرد. روانرنجور خويي تمايل فرد به تجربه اضطراب تنش خصومت و فردي از قبيل واکنش خصمانه و تخليه هيجاني استفاده ميکنند لذا سطوح باالتر روانرنجوري افسردگي ميباشد در حالي كه برون- تجربه عواطف منفي را تشديد ميکند که باعث ميشود گرايي تمايل فرد به مثبت بودن جرات طلبي پر انرژي بهزيس يت افراد کاهش يابد. هايز و جوزف) 3 ( در مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 ) 530

3 رابطه صفات شخصيتي و بهزيستي روانشناختي با توجه به نقش بخشش پژوهش خود نشان دادند که از بين ويژگيهاي بخشودن ديگران با سالمت روان و رضايت از زندگي شخصيتي برونگرايي و با وجدان بودن قويترين رابطه ندارد و يل بخشودن خود ميتواند هر دو متغير Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 عوامل پيشبيني کننده شادي رضايتمندي از زندگي و بهزيس يت بهزيس يت است. يکي ديگر از متغيرهاي مهم ا رگذار بر روان شناختي بخشش ميباشد. بخشايش موضوع محوري پژوهشگران مذهبي و دانشمندان علوم اجتماعي بوده و اخيرا مورد توجه محققان علوم ارتباطي قرار گرفته است) 4 (. در دو دهه اخير روانشناسان عالقهمند بودهاند تا اين موضوع را مورد آزمون قرار داده و از آن به عنوان يک عامل مهم و مد ر در روابط بهره جويند) 6 و 5(. بخشايش جايگزيني عواطف مثبت به جاي کينه و دشمني است و به همدلي با فرد خطاکار و افزايش انگيزهه يا صلحجويانه در وي منجر ميگردد) 7 (. هنگامي که افراد ميبخشاند به ادراکات عاطفي و احساسي تمايل پيدا ميکنند که اين امر منجر به بروز پاسخي مثبت نسبت به خطاي منفي ميگردد) 8 (. واکنش انسانها در برخورد با رنجش به سه صورت اجتناب انتقام و گذشت نمايان ميشود. اجتناب فاصله گرفتن از فرد خاطي و انتقام يافتن فرصتي براي صدمه زدن به اوست اما بخشايش به عنوان ي ک فرآيند ارتباطي مد ر و عملي انساني در رويارويي با خطا و بيعدالتي آشکار ميشود) 9 (. در بخشش انگيزشه يا م يي منفي مانند انتقامجويي در برابر فرد خاطي به انگيزش مثبت آشتي و خوشنيت ي تغيير ابد) 20 (. مکاسکيل) 2 ( بر اين باور است که فوق)سالمت رواني و رضايت از زندگي( را پيشبين ي کند. کراخ و هايوارد) 22 ( در پژوهشي خطر مرگ را در افراد مسني که از توانايي بخشودن خود محروم بودند بررسي کردند. يافتهه يا اين پژوهش نشان داد که بخشودن خود در افراد مسن با تحصيالت پايين احتمال خطر مرگ را پيشبيني نميکند اما با باالرفتن سطح تحصيالت در افراد مسن بخشودن خود با احتمال خطر مرگ در رابطه است. نتايج پژوهشي ديگر نشان داد بخشايش موجب کاهش پرخاشگري افزايش سالمت و بهزيستي روانشناختي در بين دانشجويان دانشگاه گرديد) 23 (. با توجه به اين که شخصيت محور اساسي بحث در زمينههاي يادگيري انگيزه عواطف و احساسات سالمت و مواردي از اين قبيل است و نيز با توجه به رشد روزافزون پژوهشها در زمينه روانشناسي مثبت در دنيا پژوهش حاضر قصد دارد رابطه ويژگيهاي شخصيتي و بهزيستي روانشناختي را با نقش ميانجيگر متغير بخشايش بر روي دانشجويان مورد بررسي قراردهد. بر اين اساخ فر ميشود که ويژگيه يا شخصيتي هم به صورت مستقيم و هم غير مستقيم از طريق بخشايش بر بهزيستي روانشناختي ا ر ميگذارد. روش بررسي 53 مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 (

4 اعظم ميرزايي و علي تقوايي نيا Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 طرح پژوهش حاضر طرح همبستگي از طري ق روش الگويابي معادالت ساختاري يا الگويابي عل ي است. جامعه آماري اين پژوهش شامل کليه دانشجويان دختر و پسر مقط کارشناسي ياسوج در رشتهه يا دانشگاه مختلف بود که در سال تحصيلي مشغول به تحصيل بودند. گروه نمونه در پژوهش حاضر شامل 30 نفر از دانشجويان ) 7 دختر و 30 پسر( بودند که به شيوه نمونهگيري چندمرحلهاي تصادفي از ميان دانشکدههاي دانشگاه ياسوج انتخاب شدند. بدين صورت که ابتدا از ميان کليه دانشکدهها 4 دانشکده و از هر دانشکده دو کالخ به صورت تصادفي انتخاب و سپ کليهي حاضر در کالخها مورد ارزيا يب قرار گرفتند. دانشجويان جهت سنجش بهزيستي روانشناختي از مقياخ ريف که در سال 989 تدوين شده استفاده شد) 24 (. مقياخ بهزيس يت روانشناختي داراي 6 خرده مقياخ پذيرش خود هدف و جهتگيري در زندگي رشد شخصي تسلط بر محيط خودپيروي و روابط مثبت با ديگران است. ريف) 25 ( در پژوهشي براي پايايي بررسي اين ابزار از آلفاي کرونباخ بهره گرفت. آلفاي به دست آمده براي پذيرش خود) 0/93 ( ارتبا مثبت با ديگران) 0/9 ( خودپيروي) 0/86 ( تسلط بر محيط) 0/90 ( هدفمندي از زندگي )0/90( و رشد شخصي )0/87( گزارش شدهاست که بر اين اساخ براي اهداف پژوهشي و باليني وسيله مناسبي به شمار ميرود. در پژوهش حاضر پايايي استفاده از روش آلفاي کرونباخ براي اين مقياخ با کل مقياخ و براي هر يک از خرده مقياخهاي پذيرش خود) 0/78 ( ارتبا مثبت با ديگران )0/82( خودپيروي )0/80( تسلط بر محيط) 0/88 ( هدفمندي از زندگي) 0/9 ( و رشد شخصي )0/86( به دست آمد. پرسشنامه پنج عاملي شخصيت نئو اولين بار به وسيله مککري و کاستا )26( طراحي گرديد. اين پرسشنامه در جوام مختلف به کار رفته و به عنوان ابزار مناسبي براي اندازهگيري ويژگيه يا شخصيتي به حساب ميآيد. اين آزمون پنج ويژگي شخصيتي افراد را مورد سنجش قرار ميدهد که عبارتند از روانرنجورخويي برونگرايي باز بودن به تجربه توافق و وجداني بودن. اين پرسشنامه براي افراد باالي 7 سال مناسب است. مک کري و کاستا) 26 ( در پژوهشي که بر روي 208 نفر از دانشجويان انجام دادند ضريب پايايي براي پنج ويژگي را به ترتيب 0/75 0/83 0/79 0/80 و 0/79 ذکر کردند. در پژوهش حاضر به منظور تعيين پايايي پرسشنامه پنج عاملي شخصيت نئو ضرايب آلفاي کرونباخ پنج عامل به ترتي ب 0/82 0/74 0/7 0/70 و 0/8 به دست آمد. مقياخ گرايش به بخشايش هارتلند) HFS ( ي ک ابزار مدادکاغذي خودگزارشي است و 8 گويه دارد) 8 (. اين مقياخ از سه خرده مقياخ بخشودن خود بخشودن ديگران و بخشايش موقعيت تشکيل شده است. مککاسکيل) 26 ( همساني دروني خرده مقياخها را مناسب و آلفاي کرونباخ آنها را بين 0/72 تا 0/82 گزارش کردهاست. در اين پژوهش 0/88 مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 ) 532

5 رابطه صفات شخصيتي و بهزيستي روانشناختي با توجه به نقش بخشش Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 پايايي از طريق روش آلفاي کرونباخ براي مقياخ گرايش به بخش کلي 0/80 و براي خرده مقياخهاي بخشودن خود بخشودن ديگران و بخشايش موقعيت به ترتيب 0/80 0/75 و 0/63 محاسبه شد. همچنين روايي آن از طريق همبسته کردن با مقياخ سبکه يا مقابلهاي براي مقياخ کلي و خرده مقياخها به ترتي ب برابر 0/27 0/20 0/35 و 0/30 به دست آمد. دادههاي جم آوري شده با استفاده از نرمافزارهاي SPSS و AMOS و از طريق مدل يابي معادالت ساختاري و ضريب همبستگي پيرسون تجزيه و تحليل شدند. يافتهها شرکت کنندگان پژوهش شامل 30 نفر) 7 دختر و 30 پسر( از دانشجويان کارشناسي رشتهه يا مختلف دانشگاه ياسوج)علوم انساني علوم پايه فني و مهندسي و کشاورزي ) بودند. جدول ميانگين انحراف معيار و ضريب همبستگي متغيرهاي پژوهش را نشان ميدهد. همانگونه که نتايج جدول نشان ميدهد همه ابعاد ويژگيهاي شخصيتي با بهزيستي روانشناختي رابطه دارد. از ميان ابعاد ويژگيهاي شخصيتي روانرنجوري رابطه منفي و برونگرايي باز بودن به تجربه توافق و وجداني بودن با بهزيستي روان شناختي رابطه مثبت داشتند. در بين ابعاد بخشايش بخشودن خود و بخشايش در موقعيت با بهزيستي روانشناختي رابطه معنيداري داشتند و بخشودن ديگران با بهزيستي روان شناختي رابطه معنيداري نداشت. به منظور آزمون فر پژوهش با کمک نرم افزار تحليل مسير متغيرها پرداخته شد و شاخ به AMOS هاي برازندگي محاسبه شد. بر اين اساخ ترکيبي از شاخ شاخ هاي برازندگي مانند شاخ مجذور ک يا بر درجه آزادي شاخ مجذور کاي برازش مقايسهاي( CFI ) شاخ نيکويي برازش( GFI ) شاخ نيکويي برازش انطباقي( AGFI ) شاخ برازندگي هنجار شده) NFI ( شاخ برازندگي افزايشي) IFI ( شاخ ميانگين تقريب توکر لوي شد که اغلب شاخ )TLI( (RMSEA) شامل مجذور کاي دو )445/32 = کاي دو به درجه آزادي )7/5 و خطاي ريشه مجذور براي برازش مدل استفاده هاي برازندگي مدل پيشنهادي 2 χ نسبت مجذور 2 = /df χ شاخ نيکويي برازش) GFI=0/9 شاخ نيکويي برازش تعديل يافته )0/85= AGFI شاخ برازندگي هنجار شده )0/87= NFI شاخ برازندگي تطبيقي) 0/90 = CFI شاخ برازندگي افزايشي )0/90 شاخ تاکر لوي ) 0/85 )IFI = = )TLI جذر ميانگين مجذورخطاي تقريب )0/09 )RMSEA= داراي برازش قابل قبول بودند. در اين پژوهش همسو با پيشنهاد کالين) 28 ( قبل از تحليل دادهها با استفاده از روش آماري مدليابي معادالت ساختاري مفروضههاي بهنجاري چندمتغيري خطي بودن و چندگانگي خطي آزمون و 533 مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 (

6 اعظم ميرزايي و علي تقوايي نيا تأييد شدند. پيش از آزمون مدل روابط ساختاري در آزمون ميانجيگري رابطه غيرمستقيم را با استفاده از کل نمونه شاخ هاي برازندگي مدل اندازهگيري روش بوت استراپ نشان ميدهد. Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 براي نمونة مورد نظر بررسي شد. شاخ هاي برازندگي نشان دادند که در کل نمونه مدل با دادهها برازش قابل قبولي دارد. شکل رابطه صفات شخصيتي و بهزيستي روان شناختي را با ميانجي گري نقش بخشش نشان ميدهد. شکل نشان ميدهد که ويژگي هاي شخصيتي بر بهزيستي روان شناختي و بخشش ا ر مثبت دارد. يافتههاي مربو به فرضيههاي مستقيم مدل پيشنهادي پژوهش حاضر از سه متغير ويژگيهاي شخصيتي بخشايش و بهزيس تي روانشناختي به دست آمده است. براي آزمايش فرضيه هاي مستقيم ابتدا مدل مورد بررسي قرار گرفت. جدول 2 ضرايب مسير روابط مستقيم متغيرهاي پژوهش را در مدل پيشنهادي نشان ميدهد. همان طور که در جدول 3 مشاهده ميشود حدود باال و پايين رابطه غير مستقيم ويژگيهاي شخصيتي به بهزيستي روانشناختي از طريق بخشايش صفر را در بر نميگيرد که به معني آن است که اين مسير غير مستقيم در کل نمونه معنيدار ميباشد. قابل ذکر است که در جدول 3 منظور از داده ا ر غير مستفيم در نمونه اصلي بوت ميانگين برآوردهاي ا ر غير مستقيم در نمونه هاي بوت استراپ ميباشد. همچنين در اين جدول سوگيري بيانگر تفاضل بين داده و بوت و خطاي معيار نيز نشان دهنده انحراف معيار برآوردهاي غير مستقيم در نمونههاي بوت استراپ است. همان طور که در جدول 2 مشاهده ميشود ضريب مسير ويژگيهاي شخصيتي به بهزيستي روانشناختي 0/33= β و بخشايش به بهزيستي روانشناختي 0/258 β = در سطح 0/00 p معنيدار هستند. بنابراين براساخ ضرايب استاندارد و مقادير بحراني ارايه شده در جدول 3 مسيرهاي شکل : ضرايب مسير مربو به رابطه ويژگيهاي شخصيتي و نکته 3 بهزيستي روان شناختي با ميانجي گري بخشش : = برون گرايي 2 = روان رنجور خويي 3= گشودگي به تجربه 4= توافق با ديگران 5= با وجدان بودن 6- بخشش خود 7= بخششش ديگشران 8= بخششش موقعيت 9 =خودپيروي 0 =تسلط بر محيط = رشد شخصي 2= رابطه مثبت باديگران 3= هدف 4 = پذيرش خود مستقيم معنيدار ميباشند. در اين پژوهش روابط غير مستقيم متغيرها از طريق روش بوت استراپ انجام شد. جدول 3 مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 ) 534

7 رابطه صفات شخصيتي و بهزيستي روانشناختي با توجه به نقش بخشش جدول : ميانگين انحراف معيار و ضريب همبستگي متغيرهاي پژوهش ميانگين انحراف معيار Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 0/47 0/36 0/37 p < 0/0 0/34 0/40 0 0/20 0/49 0/35 0/55 0/55 0/26 0/53 0/6 0/60 0/58 0/28 0/46 0/42 0/74 0/63 0/58 0/44 0/54 0/33 0/35 0/33 0/29 0/3 0/36 0/34 0/53 0/3 0/30 0/22 0/42 0/34 0/25 0/2 نکته 2 = برون گرايي 2 = روان رنجور خويي 3= گشودگي به تجربه 4= توافق با ديگران 5= با وجدان بودن 6- نمره کل شخصيت 7= بخشش خود 8= بخشش ديگران 9= بخشش موقعيت 0= نمرة کل بخشش =خودپيروي 2 =تسلط بر محيط 3= رشد شخصي 4= رابطه مثبت باديگران 5= هدف 6 = پذيرش خود و 7- نمره کل بهزيستي روانشناختي جدول 2: پارامترهاي اندازهگيري روابط مستقيم در مدل پيشنهادي 0/53 0/5 0/9 0/35 0/9 0/3 0/32 0/33 0/9 0/7 0/54 0/38 0/8 0/33 0/26 0/32 0/52 0/8 0/5 0/5 0/25 0/29 0/6 0/4 0/54 0/48 0/52 0/38 0/52 0/4 0/57 0/0 0/0 0/22 0/34 0/34 0/39 0/24 0/48 0/2 0/25 0/33 0/49 0/77 0/38 0/7 0/9 0/39 0/39 0/38 0/68 0/47 0/34 0/4 0/39-0/52-0/58-0/6-0/24-0/3-0/9-0/8-0/42-0/49-0/33-0/3 0/40-0/3-0/2-0/4-0/48 0/54 0/66 0/60 0/43 0/08 0/2 0/0 0/44 0/36 0/54 0/35 0/37 0/32 7/04 8/49 5/8 5/57 6/73 3/04 6/6 7/65 6/03 4/67 3/48 3/0 3/26 3/92 3/28 4/06 2/65 40/75 36/62 38/69 4/57 44/66 202/22 27/6 29/40 27/38 84/39 2/70 5/94 6/38 4/32 5/08 3/66 88/0 مسير برآورد استاندارد برآورد غير استاندارد مدل پيشنهادي خطاي معيار نسبت بحراني سطح معني داري 0/00 0/00 5/532 8/965 0/027 0/042 0/43 0/85 0/33 0/258 ويژگيه يا بخشش به بهزيس يت شخصيتي به بهزيس يت روانشناختي روانشناختي جدول 3: آزمون ميانجيگري رابطه غيرمستقيم ويژگيه يا شخصيتي به بهزيس يت روانشناختي از طريق بخشا شي با استفاده از روش بوت استراپ داده ها شاخ بوت سوگيري خطا حد پايين حد باال مسير -0/0020-0/082-0/0040-0/000-0/0053-0/0053 صفات شخصيتي به بهزيس يت روانشناختي از طريق بخشا شي 535 مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 (

8 اعظم ميرزايي و علي تقوايي نيا بحث است. روانرنجوري به خاطر اين که با اضطراب بهزيستي روانشناختي به عنوان تالش فرد افسردگي و ساير بدکارکرديهاي روانشناختي و Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 براي تحقق توانايي هاي بالقوه خود تعريف شده است) 3 (. ويژگيهاي شخصيتي به عنوان يک متغير مهم درون فردي و از مناب ا رگذار بر بهزيستي روانشناختي و بخشش مي باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسي رابطه بين ويژگيهاي شخصيتي و بهزيس يت روانشناختي با ميانجيگري نقش بخشايش بود. نتايج نشان داد که برونگرايي به صورت مثبت و معنيداري با بهزيس يت روانشناختي رابطه دارد. يافته به دستآمده با نتايج پژوهشهاي الرسن و ايد) 9 ( همسو است. در تبيين اين يافته ميتوان چنين گفت که افراد برونگرا به دليل برخورداري از ويژگيهايي مانند فعال و پرانرژي بودن تمايل به برقراري ارتبا با ديگران و لذت از همصحبتي با ديگران انگيزه بيشتري براي فعاليت و اطمينان بيشتري به توانمنديه يا خود دارند. نتيجه چنين ويژگيهايي کسب موفقيته يا بيشتر در زندگي و برخورداري از حمايته يا عاطفي و اجتماعي بيشتر از ديگران است و هيجانهاي مثبت و خلق و خوي شاد را در فرد تقويت مينمايد. بديهي است که وجود سطح بااليي از جسماني در ارتبا است باعث فعالشدن عواطف و هيجانات منفي در فرد ميشود و مان از اين ميشود که عواطف مثبت که نقشي اساسي در بهزيستي روانشناختي دارند جايگزين عواطف منفي شوند و به تب آن بهزيس يت روانشناختي فرد را کاهش خواهد داد) 28 (. از ديگر عوامل شخصيتي که به آن اشاره شد گشودگي به تجربه بود که با بهزيس يت روان شناختي رابطه مثبت و معنيداري داشت. اين يافته با يافتههاي هايز و جوزف) 3 ( همسو بود. ميتوان گفت گشودگي در تجربه به تمايل فرد براي کنجکاوي عشق به هنر هنرمندي انعطافپذيري و خردورزي گفته ميشود. بازبودن به تجربه موجب ميشود که فرد با مشکالت و چالشه يا زندگي به عنوان يک مسئله برخورد کند و حتي گاهي تمايل به مقابله با آنها را داشته باشد اين امر موجب ارزيا يب مثبتي از وقاي زندگي ميشود) 29 (. همچنين باعث ميشود افراد داراي بازبودن نسبت به تجربه سالمت روان باالتري داشته باشند) 30 (. چنين ويژگيهايي و پاي ني بودن ميزان اضطراب تنش عالوه بر اين نتايج نشان داد که توافق جويي و خودکم بيني با کسب نمره باالتر بهزيستي همبسته باشند. همچنين نتايج نشان داد که روانرنجوري به صورت منفي و معنيداري با بهزيستي روانشناختي رابطه دارد. يافته به دست آمده با نتايج پژوهشهاي هرن و ميشل) 2 ( و هايز و جوزف )3( همسو به صورت مثبت و معنيداري با بهزيستي روانشناختي رابطه داشت که اين يافته با نتايج پژوهش دنو و کوپر) 3 ( همسو بود. در تبيين اين يافته ميتوان چنين گفت توافقپذيري به تمايل فرد براي بخشايندگي مهرباني سخاوت همدلي همفکري مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 ) 536

9 رابطه صفات شخصيتي و بهزيستي روانشناختي با توجه به نقش بخشش نوع دوستي مربو ميشود. توافقيبودن شامل همسو بود. ويژگيهاي شخصيتي به استثنار روان رفتاري دوستانه گرم و اجتماعي است چنين رفتاري رنجوري با بهزيس يت روان شناختي رابطه مثبت دارند. Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 باعث کاهش افسردگي م ي شود زيرا فرد حماي ت اجتماعي باالتري دارد و ميتواند افراد بيشتري را در کنار خود نگه دارد) 32 (. افراد توافقي همچنين حماي ت اجتماعي باالتري را ايجاد ميکنند و شادکامي باالتري در ا ر ايجاد چنين روابطي به وجود ميآورند که بهزيس يت آنها را افزايش ميدهد) 33 (. نتايج نشان داد که ويژگي با وجدان بودن به صورت مثبت و معنيداري با بهزيس يت روانشناختي ارتبا دارد. اين يافته با نتايج پژوهش هاردي و تي) 33 ( همسو بود. در تبيين اين يافته ميتوان چنين گفت که افراد وجداني معموال به سمت جنبههاي مثبت اجتماعي حرکت ميکنند و نسبت به سالمت رفتاري و ارتباطي خود احساخ مسئوليت بيشتري ميکنند. همين امر موجب ميشود تمايل کمتري به گروههاي داراي رفتارهاي پرخطر داشته باشند. هم چنين اين افراد کنترل باالتري بر تکانهه يا خود دارند که اين مسئله نيز آنها را در مقابل آسيبه يا اجتماعي حفظ ميکند از طرف ديگر اين افراد به صورت برنامهريزي شدهاي با زندگي برخورد ميکنند. اين مسئله موجب ميشود که در بيشتر مطالعهها پايدارترين و اغلب مهمترين يافته آماري اين است كه سطوح باالي بخشايش به وسيله پايينترين سطوح روان رنجور خويي پيشبيني ميشود. افزون بر اين سطوح باالي برونگرايي و خودآگاهي اغلب اوقات رابطهي معنيد ريا با سطوح باالي بخشايش داشتهاند) 26 (. بر اين اساخ بخشودن بر عملکرد مثبت افراد و روابط آنها تأ ير ميگذارد و سطوح باالي بخشايش پيشبيني کننده سطوح باالي بهزيس يت روان شناختي است) 6 (. از سوي ديگر افراد داراي ويژگي با وجدان بودن وظيفهشناخ و رفتارهاي معطوف به هدف دارند که اين ويژگي اشتياق به بخشايش را بيشتر و موجبات خشنودي سالمت و بهزيستي آنها را فراهم ميسازد. بخشايش عاطفه مثبت به همراه دارد و عاطفه مثبت سالمت رواني فرد را ت مين ميکند. همچنين بخشايش فوايد پزشکي جسماني رواني و معنوي فراواني دارد و ميتواند شادي و نشا را براي فرد به ارمغان آورد. با وجود آن که نتايج مطالعه حاضر اطالعات موفقيته يا اجتماعي بيشتري کسب کنند و سالمت مفيدي را درباره رابطه ويژگيهاي شخصيتي و روان باالتري داشته باشند) 34 (. بهزيس يت روانشناختي با نقش واسطهاي بخشايش در نتبجه پژوهش حاضر همچنين نشان داد که بين دانشجويان فراهم کرده است و نتايج حاصل از ويژگيه يا شخصيتي به طور غيرمستقيم از طري ق آن ميتواند جهت کمک مد ر به دانشجويان به منظور بخشايش با بهزيس يت روانشناختي رابطه دارد. يافته ارتقاي سالمت رواني و بهزيستي روانشناختي آنها به دستآمده با نتايج پژوهشهاي تسي و ييپ) 6 ( سودمند باشد اما برخي از محدوديتهاي مطالعة 537 مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 (

10 اعظم ميرزايي و علي تقوايي نيا حاضر تعميم پذيري نتايج آن را با محدوديت مواجه تأکيد بر اصالت فرهن بخشايش به جاي الگوهاي Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 ميکند. اول نتايج مطالعه حاضر همچون بسياري از مطالعههاي ديگر به دليل استفاده از ابزارهاي خودگزارشي به جاي مطالعه رفتار واقعي ممکن است مشارکت کنندگان را به استفاده از شيوههاي مبتني بر کسب تأييد اجتماعي و اجتناب از بدنامي مربو به عدم کفايت فردي ترغيب کند. دوم در مطالعة حاضر به منظور تحليل روابط بين متغيرهاي چندگانه در الگوي مفهومي پيشنهاد شده از يک طرح مقطعي استفاده شد. بنابراين تکرار و بسط اين يافتهها مستلزم به کارگيري طرحهاي طولي است. بر اين اساخ تحليل نقش تبييني بخشايش در رابطة بين ويژگيهاي شخصيتي و پسايندهاي مرتبط با اين ويژگيها از طريق طرح مطالعهه يا طولي يک اولويت پژوهشي با اهميت و محوري قلمداد ميشود. پيشنهاد ميشود به منظور تعميم پذيري بيشتر پژوهشگران بعدي روي جمعيت هاي مختلف ديگري تحقيق کنند. پيشنهاد ميشود مراکز مشاوره دانشجويي کارگاههاي آموزشي مناسبي در جهت توانمندسازي و انتقام جويانه در روابط بين شخصي و در نظر گرفتن کارگاه هاي آموزشي با محتواي بخشايش براي دانشجويان به منظور افزايش سالمت و بهزيستي روانشناختي آنها ميتواند تلويحات کاربردي مهمي به همراه داشته باشد. نتيجهگيري ويژگيه يا و هم غير مستقيم از طري ق روانشناختي رابطه معنيدار داشتند. تقدير و تشکر شخصيتي هم به صورت مستقيم بخشايش با بهزيستي اين پايان نامه برگرفته از پايان نامه کارشناسي ارشد ميباشد. بر خود الزم ميدانيم از دانشجويان دانشگاه ياسوج و تمامي کساني که در طي اين مطالعه همکاري داشتند تشکر و قدرداني نماييم. افزايش مهارته يا زندگي براي دانشجويان تدار ببينند تا ضمن افزايش سطح بهزيستي روانشناختي قدرت مقابله مد ر آنان در برابر تنشها و فشارهاي رواني بهبود يابد. با توجه به اين که يکي از يافتههاي پژوهش حاضر نقش واسطهاي بخشايش در رابطه صفات شخصيت و بهزيس يت روانشناختي بود تهيه برنامهه يا آموزشي و مداخلهاي مبتني بر بخشايش و مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 ) 538

11 رابطه صفات شخصيتي و بهزيستي روانشناختي با توجه به نقش بخشش Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 REFERENCES.Linley AP, Maltby J, Wood AP, Osborne G, Hurling R. Measuring happiness: The higher order factor structure of subjective and psychological well-being measures. Personality and Individual Differences 2009; 47, Seligman ME. Authentic happiness. New York: Press; 2002; Ryff CD, Singer BH, Love GD. Positive health: Connecting Well- being With Biology. Philosophical Transactions of the Royal Society of London 998; 359: Lyubomirsky S, Sheldon KM, Schkade D. Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology 2005; 9: 3. 5.McCrae RR, Costa PT. Rotation to maximize the construct validity of factors in the NEO Personality Inventory. Multivariate Behavioral Research 989; 24: Amal MS, Fatima EA, Oraib AA. The relationship between forgivness and personality traits, mental health among sample Jodanian university students. International Journal of Education and Research 204; 2(9): Neto F, Mullet E. Personality, self-esteem, and self-construal as correlates of forgiveness. European Journal of Personality, 2004; 8(): Sun J, Kaufman SB, Smillie LD. Unique associations between big five personality aspects and multiple dimentions of well being. Journal of Personality 206; Costa PT, McCrae, RR. The NEO-PI-R professional manual. Odessa, Florida: Psychological Assessment Resourcers 992; 220: Costa PT, McCrae RR. Stability and change in personality assessment: The Revised NEO Personality Inventory in the year Journal of Personality Assessment 2000; 68(): Haren E, Mitchell CW. Relationship between the five factors personality model and coping style. Psychologyan Educational 2003; 40(): Hayes N, Joseph S. Big five correlate of three Measures of subjective well-being. Personality Individual Differences 2003; 34: Kelly DL, Waldron VR. Forgiveness: Communicative implications for social relationships. Communicativation Yearbook 2008; 30, Myerberg L. Forgiveness and self- regulation: Forgiveness as a mechanism of self-regulation: An ego-depletion model. Honors Thesis in Psychology University of Richmond; 20; Tse WS, Yip TH. Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being: Implication for interpersonal theory of depression. Personalityand Individual Differences 2009; 46: Ripley J, Worthington, ELJ. Hope-focused and forgiveness-based group intervention to promote marriage enrichment. Journal of Counseling and Development 2002; 80: Hashemi S, Amini F, Bassaknejad S. The relationship between forgiveness and psychological well-being with mediating role of affects in university students. Journal of Psychological 200; 2: McCullough ME. Forgiveness: Who does it and how do they do it?. Current Direction in Psychological Science 200; 0(6): Hook JN. Forgiveness, individualism and collectivism. (Master of Science, Thesis). Virginia Commonweals University; 2007; Macaskill A. Differentiating dispositional self-forgiveness from other-forgiveness: Association with mental health and life satisfaction. Journal of Social and Clinical Psychology 202; : Krause N, Hayward RD. Self-forgiveness and mortality in late life. AnInternational and Interdisciplinary Journal of Quality- of-life Measurement 202; 0: Webb JR, Dula CS, Brewer K. Forgiveness and aggression among college students. Journal of Spirituality in Mental Health 202; 4: Ryff CD. Happiness is everything, or is it? Explorations on the Meaning of Psychological Wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology 989; 57: Ryff CD, Singer BH, Love GD. Positive health: Connecting well- being with Biology.Philosophical Transactions of the Royal Society of London 998; 359: McCra RR, Costa PT. A contemplated revision NEO Five Factor Inventory. Journal of Personality and Individual Differences 2004; 36: Macaskill A. Defining forgiveness: Christian clergy and general population perspectives. Journal of Personality 2007; 5: مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 (

12 اعظم ميرزايي و علي تقوايي نيا Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th Kline RB. Principles and practices of Structural Equation Modeling. 2 nd ed. New York: Guilford; 2005; Moller-Leimkuhler AM, Madger F. Personality factors and mental health outcome in caregivers of first hospitalized schizophrenic and depressed patients: 2 year follow up results. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2008; 258: Katherine M, Patrice A. Psychiatric mental health nursing, NewYork: Mosby, Inc; 2000 ; Gosling SD, Renfrew PJ, Swan WB. A very brief measure of the Big-Five personality domains. Journal of Research in Personality 2003; 37: DeNeve KM, Cooper H. The happy personality: A metaanalysis of 37 personality traits and well-being. Psychological Bulletin 998; 24: Markey PM. Vulnerability to violent video Games: A Review and Integration of Personality Research. Review of General Psychology 200; 4(2): Hardie E, Tee MY. Excessive internet use: The role of personality: Loneliness and social support networks in internet addiction. Aust Emerg Tech Soc 2007; 5(): Gambro A, Vas LA. Nation and gendered- based study about the relationship between the big five and motives for internet use: A Hungarian and Israeli comparison. Theory and Science 2008; 0(): -6. مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 ) 540

13 رابطه صفات شخصيتي و بهزيستي روانشناختي با توجه به نقش بخشش Downloaded from armaghanj.yums.ac.ir at : on Wednesday June 20th 208 Armaghane-danesh, Yasuj University of Original Article Medical Sciences Journal (YUMSJ) Relationship between Personality Traits and Psychological Well-Being with Respect to the Mediating Role of Forgiveness Abstract: Taghvaininia A, Mirzaei A Department of Psychology, Yasuj University, Yasuj, Iran Received: 2 May 207 Accepted: 9 Aug 207 Background and aim: Psychological well-being has been raised in the field of positive psychology and has focused on mental health from an individual's growth and efficiency angle rather than being patient. Identifying the personality building of individuals and adopting appropriate patterns is also of considerable importance. The purpose of this study was to investigate the relationship between personality traits and psychological wellbeing with mediation as the role of forgiveness. Methods: The present research was a descriptive and causal correlation study. The statistical population consisted of all students of Yasuj University, among which 30 students (7 girls, 30 boys) were selected by multi-stage random sampling. The instruments used were Reiff Psychological Well-being Questionnaire (PVBS), NEO Personality Questionnaire (NEO) and Hartland Forgiveness Questionnaire (HFS). Data were analyzed using Pearson correlation coefficient and structural equation modeling (SEM). Results: The results showed that there was a significant relationship between personality traits (extraversion = p <0.0, r = 0.32), agreement (p <0.0), r = 0.33, openness to experience (p <0.0), and conscientiousness There was a positive and significant relationship between psychological well-being and psychological wellbeing (r = 0.4, r = 0.4, r = 0.4, r = 0.4). Also, the results showed that the relationship between forgiveness (forgiveness R = 0.27, r = 0.27, r = 0.27), forgiveness in position (r = 0.20, r = 0.23) was positive and significant with psychological well-being. The results obtained from structural equation modeling also indicated that the path coefficient of features Personality to psychological well-being (β = 0.33) and forgiveness for psychological well-being Β = 258/0 is significant at the level of p 0.0. Also, the results of indirect relations, the role of forgiveness mediators and the significance of these relationships have been confirmed. Conclusion: Personality traits were directly and indirectly related to forgiveness with psychological well-being. The results of this study have been discussed with respect to previous studies and some of its applications have been discussed. Key words: Personality Traits, Forgiveness, Psychological Well-Being Corresponding author: Taghvaininia A, Department of Psychology, Yasuj University, Yasuj, Iran taghvaei.ali2@gmail.com Please cite this article as follows: Taghvaininia A, Mirzaei A. Relationship between Personality Traits and Psychological Well-Being with Respect to the Mediating Role of Forgiveness. Armaghane-danesh 207; 22 (4): مجله ارمغان دانش دوره 22 شماره 4 مهر و آبان 396 )شماره پي در پي 23 (